Image via WikipediaThe first in a series of Gifford Lectures by Professor Michael Gazzaniga. Recorded 12 October, 2009 at the Playfair Library Hall, the University of Edinburgh.
What do we need to know about the human brain in order to discuss the weighty questions of free will, mental causation, morals, ethics, and the law?
To understand anything from a biologic perspective we must place this effort in an evolutionary context, consider the nature of the organ that allows us to be asking these questions, and to the extent that we are able, determine how it works.
The fundamental point that emerges out of this analysis is that much complexity is built into the brain and not just passed along as accumulated cultural behavior and knowledge from one generation to the next.
It is this built-in complexity that enables us to discover the keys to how, ultimately, the mind constrains the brain and not the other way around.
We will appreciate that our automatic brains are structured complex systems with particular skill sets and that ultimately our I story—the story of our own personal, phenomenal consciousness—is embodied in the brains network systems and not in outside forces compelling the brain into action.
Η άποψη ενός νευροεπιστήμονα
Ο Μάικλ Γκαζάνιγκα (Michael Gazzaniga) είναι ένας από τους επιφανέστερους Αμερικανούς νευροεπιστήμονες και συγγραφέας πολλών αξιόλογων επιστημονικών βιβλίων (δύο από τα οποία κυκλοφορούν και στα ελληνικά, ενώ το τελευταίο σημαντικό του βιβλίο έχει ήδη μεταφραστεί και θα κυκλοφορήσει πολύ σύντομα από τις εκδόσεις Κάτοπτρο)
Ο Michael Gazzaniga διευθύνει το πρόγραμμα «Νόμος και Νευροεπιστήμες» Τα τελευταία χρόνια διευθύνει το ευρύτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος πρόγραμμα «Law and Neurosciences» (Ο Νόμος και οι Νευροεπιστήμες). Πριν από λίγες ημέρες, ο μεγάλος νευροεπιστήμονας έδωσε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη στην Ιταλίδα δημοσιογράφο Κριστιάνα Πουλτσινέλι («L'Unita», 16-10-2010), μεγάλο μέρος της οποίας και παρουσιάζουμε σήμερα λόγω της συνάφειάς της με το θέμα μας.
***Πώς γεννήθηκε το ερευνητικό πρόγραμμα «Νόμος και Νευροεπιστήμες»;
«Οι Νευροεπιστήμες διαφωτίζουν και αποσαφηνίζουν το πώς ο εγκέφαλος επιδρά πάνω στο νου και στις αντιδράσεις του. Πρόκειται για μια πραγματική γνωστική επανάσταση, η οποία τα τελευταία δέκα χρόνια έχει επεκταθεί στα συναισθήματα και στην κοινωνική συμπεριφορά μας. Εχουμε μάθει πάρα πολλά πράγματα για το πώς ο εγκέφαλός μας αντιλαμβάνεται τα αντικείμενα που τον περιβάλλουν, πώς επικεντρώνει την προσοχή του σε αυτά, πώς συγκροτεί τη γλώσσα, καθώς και για το πώς θέτει στόχους, σχεδιάζει τις ενέργειές μας, διακρίνει αυτούς που επιχειρούν να τον παραπλανήσουν. Τελευταία, μάλιστα, αρχίσαμε να κατανοούμε τον ρόλο του εγκεφάλου στη θρησκεία και την ηθική.
Τα ιδιαίτερα διακριτικά γνωρίσματα του ανθρώπινου είδους γίνονται πλέον κατανοητά με βιολογικούς όρους. Η Δικαιοσύνη, αντίθετα, είναι ένα νομοκεντρικό σύστημα που εξελίσσεται αργά. Περικλείει αιώνες σκέψεων και πεποιθήσεων σχετικά με τον ανθρώπινο νου και τη συμπεριφορά, οι οποίες βασίζονται, ως επί το πλείστον, σε τυχαίες παρατηρήσεις και σε μη επιβεβαιωμένες εικασίες. Στην πλειονότητά τους, οι νόμοι ενσωματώνουν παραδοχές του κοινού νου χωρίς να τις έχουν υποβάλει σε επαρκή πειραματικό έλεγχο. Το ερευνητικό πρόγραμμα "Νόμος και Νευροεπιστήμες» επιχειρεί να φέρει σε διάλογο αυτά τα δύο τόσο διαφορετικά γνωστικά πεδία".
****Είναι σήμερα εφικτό, μέσω των τεχνικών εγκεφαλικής απεικόνισης, να έχουμε πληροφορίες για τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά ενός ατόμου, όπως η προδιάθεσή του στη βίαιη συμπεριφορά;
«Οχι μόνο είναι εφικτό αλλά ήδη συμβαίνει. Η Δικαιοσύνη καταφεύγει συχνά σε επιστημονικές τεχνικές ανάλυσης της συμπεριφοράς για να προβλέψει ενδεχόμενες εκδηλώσεις βίας στο μέλλον. Για παράδειγμα, όταν πρέπει να αποφασίσει αν ένας φυλακισμένος πρέπει να αφεθεί ελεύθερος υπό περιορισμό ή αν κάποιος κατάδικος πρέπει να κρατείται σε φυλακή υψίστης ασφαλείας. Οι τεχνικές εγκεφαλικής απεικόνισης ενδέχεται να μας προσφέρουν πολύ σύντομα τη δυνατότητα να κάνουμε τέτοιες προβλέψεις με τρόπο πολύ πιο ασφαλή απ' ό,τι είναι σήμερα σε θέση να κάνουν οι γνωματεύσεις των ψυχολόγων».
****Ποια είναι τα υπέρ και τα κατά της ανάλυσης των εγκεφαλικών καταστάσεων για τον καθορισμό της νομικής ευθύνης;
«Πιστεύω ότι τα θετικά στοιχεία της επιρροής των Νευροεπιστημών στη Δικαιοσύνη είναι περισσότερα από τα αρνητικά. Το θετικότερο στοιχείο είναι ότι οι Νευροεπιστήμες προσθέτουν ακρίβεια υποβάλλοντας σε εμπειρικό έλεγχο τις παραδοχές που αποτελούν τη βάση κάθε δικαστικής απόφασης. Οι αρνητικές συνέπειες περιγράφονται συχνά ως η απειλή του "Μεγάλου Αδελφού". Εχει το κράτος το δικαίωμα να υποβάλλει προληπτικά τους πολίτες σε εγκεφαλικό σκανάρισμα, ώστε να εντοπίζει εκ των προτέρων τα σημάδια της βίαιης συμπεριφοράς που ενδέχεται να εκδηλωθεί στο μέλλον; Πρέπει να εξαναγκάζεται ένας ύποπτος να υποβάλλεται στη δοκιμασία μιας μηχανής αλήθειας; Το ζήτημα είναι αν η δημόσια ασφάλεια πρέπει να τίθεται υπεράνω του δικαιώματος ενός ατόμου να επιλέγει ελεύθερα αν θα επιτελέσει, πολύ πιθανά στο μέλλον, μια βίαιη πράξη».
What do we need to know about the human brain in order to discuss the weighty questions of free will, mental causation, morals, ethics, and the law?
To understand anything from a biologic perspective we must place this effort in an evolutionary context, consider the nature of the organ that allows us to be asking these questions, and to the extent that we are able, determine how it works.
The fundamental point that emerges out of this analysis is that much complexity is built into the brain and not just passed along as accumulated cultural behavior and knowledge from one generation to the next.
It is this built-in complexity that enables us to discover the keys to how, ultimately, the mind constrains the brain and not the other way around.
We will appreciate that our automatic brains are structured complex systems with particular skill sets and that ultimately our I story—the story of our own personal, phenomenal consciousness—is embodied in the brains network systems and not in outside forces compelling the brain into action.
Η άποψη ενός νευροεπιστήμονα
Ο Μάικλ Γκαζάνιγκα (Michael Gazzaniga) είναι ένας από τους επιφανέστερους Αμερικανούς νευροεπιστήμονες και συγγραφέας πολλών αξιόλογων επιστημονικών βιβλίων (δύο από τα οποία κυκλοφορούν και στα ελληνικά, ενώ το τελευταίο σημαντικό του βιβλίο έχει ήδη μεταφραστεί και θα κυκλοφορήσει πολύ σύντομα από τις εκδόσεις Κάτοπτρο)
Ο Michael Gazzaniga διευθύνει το πρόγραμμα «Νόμος και Νευροεπιστήμες» Τα τελευταία χρόνια διευθύνει το ευρύτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος πρόγραμμα «Law and Neurosciences» (Ο Νόμος και οι Νευροεπιστήμες). Πριν από λίγες ημέρες, ο μεγάλος νευροεπιστήμονας έδωσε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη στην Ιταλίδα δημοσιογράφο Κριστιάνα Πουλτσινέλι («L'Unita», 16-10-2010), μεγάλο μέρος της οποίας και παρουσιάζουμε σήμερα λόγω της συνάφειάς της με το θέμα μας.
***Πώς γεννήθηκε το ερευνητικό πρόγραμμα «Νόμος και Νευροεπιστήμες»;
«Οι Νευροεπιστήμες διαφωτίζουν και αποσαφηνίζουν το πώς ο εγκέφαλος επιδρά πάνω στο νου και στις αντιδράσεις του. Πρόκειται για μια πραγματική γνωστική επανάσταση, η οποία τα τελευταία δέκα χρόνια έχει επεκταθεί στα συναισθήματα και στην κοινωνική συμπεριφορά μας. Εχουμε μάθει πάρα πολλά πράγματα για το πώς ο εγκέφαλός μας αντιλαμβάνεται τα αντικείμενα που τον περιβάλλουν, πώς επικεντρώνει την προσοχή του σε αυτά, πώς συγκροτεί τη γλώσσα, καθώς και για το πώς θέτει στόχους, σχεδιάζει τις ενέργειές μας, διακρίνει αυτούς που επιχειρούν να τον παραπλανήσουν. Τελευταία, μάλιστα, αρχίσαμε να κατανοούμε τον ρόλο του εγκεφάλου στη θρησκεία και την ηθική.
Τα ιδιαίτερα διακριτικά γνωρίσματα του ανθρώπινου είδους γίνονται πλέον κατανοητά με βιολογικούς όρους. Η Δικαιοσύνη, αντίθετα, είναι ένα νομοκεντρικό σύστημα που εξελίσσεται αργά. Περικλείει αιώνες σκέψεων και πεποιθήσεων σχετικά με τον ανθρώπινο νου και τη συμπεριφορά, οι οποίες βασίζονται, ως επί το πλείστον, σε τυχαίες παρατηρήσεις και σε μη επιβεβαιωμένες εικασίες. Στην πλειονότητά τους, οι νόμοι ενσωματώνουν παραδοχές του κοινού νου χωρίς να τις έχουν υποβάλει σε επαρκή πειραματικό έλεγχο. Το ερευνητικό πρόγραμμα "Νόμος και Νευροεπιστήμες» επιχειρεί να φέρει σε διάλογο αυτά τα δύο τόσο διαφορετικά γνωστικά πεδία".
****Είναι σήμερα εφικτό, μέσω των τεχνικών εγκεφαλικής απεικόνισης, να έχουμε πληροφορίες για τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά ενός ατόμου, όπως η προδιάθεσή του στη βίαιη συμπεριφορά;
«Οχι μόνο είναι εφικτό αλλά ήδη συμβαίνει. Η Δικαιοσύνη καταφεύγει συχνά σε επιστημονικές τεχνικές ανάλυσης της συμπεριφοράς για να προβλέψει ενδεχόμενες εκδηλώσεις βίας στο μέλλον. Για παράδειγμα, όταν πρέπει να αποφασίσει αν ένας φυλακισμένος πρέπει να αφεθεί ελεύθερος υπό περιορισμό ή αν κάποιος κατάδικος πρέπει να κρατείται σε φυλακή υψίστης ασφαλείας. Οι τεχνικές εγκεφαλικής απεικόνισης ενδέχεται να μας προσφέρουν πολύ σύντομα τη δυνατότητα να κάνουμε τέτοιες προβλέψεις με τρόπο πολύ πιο ασφαλή απ' ό,τι είναι σήμερα σε θέση να κάνουν οι γνωματεύσεις των ψυχολόγων».
****Ποια είναι τα υπέρ και τα κατά της ανάλυσης των εγκεφαλικών καταστάσεων για τον καθορισμό της νομικής ευθύνης;
«Πιστεύω ότι τα θετικά στοιχεία της επιρροής των Νευροεπιστημών στη Δικαιοσύνη είναι περισσότερα από τα αρνητικά. Το θετικότερο στοιχείο είναι ότι οι Νευροεπιστήμες προσθέτουν ακρίβεια υποβάλλοντας σε εμπειρικό έλεγχο τις παραδοχές που αποτελούν τη βάση κάθε δικαστικής απόφασης. Οι αρνητικές συνέπειες περιγράφονται συχνά ως η απειλή του "Μεγάλου Αδελφού". Εχει το κράτος το δικαίωμα να υποβάλλει προληπτικά τους πολίτες σε εγκεφαλικό σκανάρισμα, ώστε να εντοπίζει εκ των προτέρων τα σημάδια της βίαιης συμπεριφοράς που ενδέχεται να εκδηλωθεί στο μέλλον; Πρέπει να εξαναγκάζεται ένας ύποπτος να υποβάλλεται στη δοκιμασία μιας μηχανής αλήθειας; Το ζήτημα είναι αν η δημόσια ασφάλεια πρέπει να τίθεται υπεράνω του δικαιώματος ενός ατόμου να επιλέγει ελεύθερα αν θα επιτελέσει, πολύ πιθανά στο μέλλον, μια βίαιη πράξη».
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου