Μύθοι, θρύλοι κι εκδηλώσεις για την πανσέληνο
Εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα.
Μύθοι και μυστήρια περιβάλλουν το φεγγάρι από γενέσεως κόσμου. Ο άνθρωπος πίστευε ότι η Σελήνη -όπως και ο Ήλιος- επηρέαζε τα πάντα γύρω του. Σκέψη που οδήγησε σε λατρείες, δοξασίες, ημερολόγια, τρόπους ζωής και δουλειάς. Συσχετίστηκε με τη βλάστηση και τον μαρασμό, την υγεία και την αρρώστια, τη γέννηση και τον θάνατο.
Αδελφή του Ήλιου και της Ηώς, κατά μία εκδοχή, η Σελήνη πήρε την ονομασία της από το σέλας, που σημαίνει φως και λάμψη.
Πολλές δοξασίες και πεποιθήσεις διατηρούνται ως σήμερα. Κάποιοι πιστεύουν ότι οι ημέρες που γεμίζει το φεγγάρι είναι πιο ευνοϊκές, πως διάφορα βότανα πρέπει να κόβονται σε συγκεκριμένες φάσεις του, ενώ ακόμα και για τη γενική καθαριότητα του σπιτιού θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι καταλληλότερες θέσεις του.
Μύθοι τη συνδέουν με το σεληνιακό ημερολόγιο, που βασίζεται στους κύκλους των φάσεών της. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η θεά απέκτησε πενήντα κόρες -όσες και οι βδομάδες ενός σεληνιακού έτους- με τον Ενδυμίωνα, στον οποίο ο Δίας είχε χαρίσει αιώνια νιάτα και ύπνο. Η Σελήνη τον συναντούσε τις νύχτες στη σπηλιά του, στο βουνό Λάτμο της Καρίας, όπου κοιμόταν.
Οι αρχαίοι φαντάστηκαν την κίνηση της Σελήνης στον ουρανό σαν πέταγμα ή σαν να ιππεύει ζώα όπως το μουλάρι, η γίδα, το ελάφι ή ακόμα και ο κόκορας, όλα ιερά σύμβολά της. Το άρμα της έσερναν βόδια, άλογα ή ελάφια. Εξηγούσαν την εξαφάνισή της, τις εκλείψεις δηλαδή, ως έργο θεριού ή κακού πνεύματος που την καταβρόχθιζε, γι' αυτό συνήθιζαν τις ημέρες αυτές να κάνουν πολύ θόρυβο με σκοπό να φοβίσουν το θεριό και να την αφήσει στη θέση της.
Έχει υμνηθεί άπειρες φορές, ήδη από την αρχαιότητα. Χαρακτηριστικός είναι ο Ομηρικός Ύμνος στη Σελήνη, ο οποίος περιγράφει με μοναδικό τρόπο τις ανταύγειες που χαρίζει η θεά στη Γη και στον αέρα, όταν ανεβαίνει στο άρμα της, μετά το λούσιμό της στα νερά του Ωκεανού, φορώντας στιλπνά φορέματα και χρυσό διάδημα. Όσο για τις σύγχρονες αναφορές, θα ήταν δύσκολο να βρεθεί ποιητής ή στιχουργός που να μην έχει γράψει κάποιο στίχο για το φεγγάρι.
Η πανσέληνος του Αυγούστου
Εδώ και αιώνες, θρύλοι μιλούν για την κατάσταση που μπορεί να περιέλθει κάποιος κατά τη διάρκεια της πανσελήνου, γεγονός που αποτυπώνεται τόσο στην ελληνική λέξη σεληνιασμός (επιληψία, δαιμονισμός) όσο και στην αγγλική lunatic (από το luna που σημαίνει φεγγάρι), δηλαδή τρελός. Στη λαϊκή αντίληψη έχει συνδεθεί με αύξηση στις αυτοκτονίες και στις επιληπτικές κρίσεις, χωρίς αυτό να έχει αποδειχθεί επιστημονικά. Η πίστη, εξάλλου, ότι ένας άνθρωπος μπορεί να μεταμορφωθεί σε λύκο κατά τη διάρκεια της πανσελήνου είναι αποτυπωμένη στην παράδοση πολλών λαών.
Ακόμα πιο ξεχωριστή είναι η πανσέληνος του Αυγούστου. Ίσως γιατί, λίγο μετά τη δύση ή την ανατολή του, το ολόγιομο αυγουστιάτικο φεγγάρι γίνεται πιο πορφυρό, αλλά και μεγαλύτερο και φωτεινότερο, λόγω του μικρότερου τόξου που διαγράφει στον ορίζοντα. Στην Ελλάδα ένας ακόμη λόγος την κάνει μοναδική: οι επισκέψεις στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία, που παραμένουν ανοιχτά το βράδυ της αυγουστιάτικης πανσελήνου. Φέτος, στις 13 Αυγούστου θα είναι ανοιχτοί 78 τέτοιοι χώροι σε όλη την Ελλάδα, με τους περισσότερους να φιλοξενούν μουσικές ή θεατρικές εκδηλώσεις.
«Είναι πολύ σημαντικό που ένας τόσος μεγάλος αριθμός αρχαιολογικών χώρων θα είναι φέτος ανοιχτός, παρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε σε μία τόσο δύσκολη κατάσταση. Πρόκειται για βραδιά που προσφέρεται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία προς όλους τους Έλληνες και τους επισκέπτες, θεσμό που ξεκίνησε τη δεκαετία του ΄90 και συνεχίζεται έκτοτε», δήλωσε η επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού, Μαρία Βλαζάκη-Ανδρεαδάκη, αναφερόμενη στον εορτασμό της αυγουστιάτικης πανσελήνου.
Το γεγονός συνοδεύτηκε φέτος από την εθελοντική προσφορά των εργαζομένων του υπουργείου, την υποστήριξη τοπικών φορέων, ακόμα και μουσικών σχημάτων. Έτσι, το βράδυ της πανσελήνου στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου θα δοθεί συναυλία από τον Μίμη Πλέσσα και τα Μουσικά Σύνολα της ΕΡΤ με πρωτοβουλία των εργαζομένων του ΥΠΠΟΤ. Επίσης, καλλιτέχνες όπως το μουσικό σχήμα «Κέλσος» στο Νομισματικό Μουσείο, το συγκρότημα «Εν χορδαίς» στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και το «Τρίφωνο» που θα παίξει μουσική στον Αρχαιολογικό Χώρο Εμποριού στη Χίο, προσφέρθηκαν αφιλοκερδώς.
Η καλή συνεργασία με τους τοπικούς φορείς ήταν φέτος ακόμα πιο στενή. «Το επιπλέον κόστος της μουσικής ή της θεατρικής εκδήλωσης ανέλαβαν φορείς όπως οι δήμοι και η Περιφέρεια», τόνισε η διευθύντρια, συμπληρώνοντας ότι υπάρχουν κι άλλες περιπτώσεις προσφορών. Όπως, για παράδειγμα, στους αρχαιολογικούς χώρους της Κορίνθου, της Νεμέας και της Σικυώνας, όπου οι εκδηλώσεις κλασικής μουσικής γίνονται με τη χορηγία του Club Hotel Casino Loutraki και την υποστήριξη της Αυστριακής Πρεσβείας στην Αθήνα.
Όσο για τον αν έχουν εξαχθεί κάποια συμπεράσματα ως προς την επίδραση του θεσμού στην αντίληψη για τον ελληνικό πολιτισμό, η κ. Βλαζάκη πληροφόρησε ότι με τα χρόνια «υπάρχει περισσότερη «ζεστασιά» και προσέγγιση των ανθρώπων προς τους αρχαιολογικούς χώρους. Όλοι περιμένουν την ημέρα αυτή για να γιορτάσουν. Στην επαρχία είναι ακόμα πιο έντονο το φαινόμενο, αλλά και στην Αττική υπάρχει έντονη προσμονή και προσέλευση. Για παράδειγμα, πέρσι, επισκέφτηκαν μόνο την Ακρόπολη 15.000 άτομα», επισήμανε.
Κάθε χρόνο η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη σε κάποιον ποιητή. Πέρσι, τιμήθηκε η μνήμη του Νίκου Καββαδία και πρόπερσι του Γιάννη Ρίτσου. Φέτος, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, η αυγουστιάτικη βραδιά είναι αφιερωμένη στον Οδυσσέα Ελύτη.
Αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία που θα είναι ανοιχτά το βράδυ της 13ης Αυγούστου
ΑΤΤΙΚΗ
Αύλειος Χώρος Ιλίου Μελάθρου (Νομισματικό Μουσείο): Εκδήλωση με το μουσικό σχήμα «Κέλσος».
Οδός Δ. Αρεοπαγίτου & μπροστά από τη Ρωμαϊκή Δεξαμενή: Μουσική συναυλία με το μουσικό σύνολο του συνθέτη Μίμη Πλέσσα (ΠΟΕ-ΥΠΠΟ).
Αρχαιολογικός χώρος Αμφιαρείου Ωρωπού: Μουσική εκδήλωση σε συνεργασία με τον δήμο Ωρωπίων
Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα: Το Μουσείο και ο πέριξ αυτού χώρος με τα μνημεία του θα είναι ανοικτά για το κοινό.
Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων: Μουσική εκδήλωση σε συνεργασία με τον δήμο Μεγαρέων.
Ολυμπιείο και Κάστρο Χώρας Κυθήρων: Οι χώροι θα είναι ανοικτοί για το κοινό
Το Μουσείο Ακρόπολης θα είναι ανοικτό από τις 9 μμ. έως τα μεσάνυχτα, ενώ αρχαιολόγοι- φροντιστές θα παρουσιάζουν στους επισκέπτες τις δοξασίες των αρχαίων για τη Σελήνη και τη μαγική της επιρροή στη ζωή των ανθρώπων.
ΗΠΕΙΡΟΣ
Αρχαιολογικός Χώρος ΝΑ Ακρόπολης Κάστρου Ιωαννίνων (Ιτς Καλέ): Μουσική εκδήλωση σε συνεργασία με το Πνευματικό Κέντρο του δήμου Ιωαννιτών.
Αρχαιολογικός χώρος Δωδώνης: Θεατρική παράσταση με παραμύθι του Λόρκα, σε συνεργασία με ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων.
Κάστρο Άρτας: Μουσική εκδήλωση σε συνεργασία με τον δήμο Αρταίων.
Αρχαιολογικός Χώρος Νεκρομαντείου Πρέβεζας: Εκδήλωση με κλασική μουσική.
Πύργος Ραγίου Θεσπρωτίας: Ανοικτός για το κοινό.
Ελέα Παραμυθιάς Θεσπρωτίας: Μουσική εκδήλωση με το μουσικό σχήμα «Άπειρος» σε συνεργασία με τον δήμο Σουλίου και τον Μορφωτικό Εκπολιτιστικό Όμιλο Βελλιανιτών.
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Αρχαιολογικά Μουσεία Βόλου και Αλμυρού: Θα παραμείνουν ανοικτά και θα πραγματοποιηθεί ξενάγηση.
Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου: Θα είναι ανοιχτό.
Αρχαιολογικός χώρος Αζώρου: Ξενάγηση και μουσική εκδήλωση με έντεχνο ελληνικό τραγούδι από την Ορχήστρα ποικίλης μουσικής του Δήμου Ελασσόνας, σε συνεργασία με τον δήμο.
Κάστρο Σκήτης δήμου Μελίβοιας: Μουσική εκδήλωση και θεατρική παράσταση σε συνεργασία με τον δήμο Μελίβοιας
Αρχαιολογικός Χώρος Νέας Αγχιάλου: Μουσική εκδήλωση σε συνεργασία με τον δήμο Βόλου.
Περιβάλλων χώρος Βυζαντινού Ναού Επισκοπής Άνω Βόλου: Μουσική εκδήλωση σε συνεργασία με τον δήμο Βόλου.
Βυζαντινό κάστρο Φαναρίου, Αρχαϊκός Ναός του Απόλλωνος Μητρόπολης και Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας: Ανοικτά για το κοινό.
Τοξωτή γέφυρα Πορταϊκού, Βυζαντινό Κάστρο και Σπήλαιο «Μούτα» Θεόπετρας Τρικάλων: Ανοικτά για το κοινό.
ΘΡΑΚΗ
Αρχαιολογικός Χώρος Αβδήρων: 19.00 μ.μ. Ιστορικός περίπατος-Αστροβραδιά
Αρχαιολογικός Χώρος Ζώνης:20.00 μ.μ. έως 24.00. Εκδήλωση με τζαζ μουσική.
Ιερό Μεγάλων Θεών Σαμοθράκης: 20.00 μ.μ. έως 24.00. Ο χώρος ανοικτός για το κοινό.
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Επταπύργιο: Ανοικτό για το κοινό από 21.00 έως 24.00
Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης: Μουσική εκδήλωση με το συγκρότημα «Εν χορδαίς».
Σπήλαιο Πετραλώνων Χαλκιδικής: μουσική εκδήλωση σε εξωτερικούς χώρους με το μουσικό σχήμα «Νότες στο φώς του φεγγαριού σε συνεργασία με τον δήμο Νέας Προποντίδας «.
Αύλειος χώρος Μουσείου Βασιλικών Τάφων Αιγών Βεργίνας: Μουσική εκδήλωση
Αρχαιολογικός Χώρος Πέλλας: Μουσική εκδήλωση
Αρχαιολογικός Χώρος Έδεσσας: Ανοικτός για το κοινό
Αρχαιολογικός Χώρος Καλής Βρύσης Δράμας: Μουσική παράσταση με τίτλο «Κοντά στο Διόνυσο με το φεγγάρι» από το Μουσικό Γυμνάσιο Δράμας, σε συνεργασία με τον δήμο Προσοτσάνης και την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης.
Αύλειος χώρος Αρχαιολογικού Μουσείου Θάσου: Μουσική εκδήλωση για τον Μάνο Χατζηδάκι με τίτλο «Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι», σε συνεργασία με τον δήμο Θάσου.
Αρχαιολογικός Χώρος Αρχαίας Αγοράς Θάσου: Ανοικτός για το κοινό.
Αρχαιολογικός χώρος Δίου: Μουσική εκδήλωση σε συνεργασία με τον δήμο Δίου.
Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας: Ανοικτό για το κοινό με ξενάγηση.
Αύλειος χώρος Αρχαιολογικού Μουσείου Αιανής Κοζάνης: Μουσική εκδήλωση
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΕΥΒΟΙΑ
Αρχαιολογικό Μουσείο Χαιρώνειας: Ανοικτό για το κοινό. Μουσική εκδήλωση σε παράπλευρο δημοτικό χώρο σε συνεργασία με τον δήμο Λεβαδέων.
Ρωμαϊκή Αγορά Δελφών: Μουσική εκδήλωση σε συνεργασία με την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος.
Ακρόπολη Πρόερνας Φθιώτιδας: Μουσική εκδήλωση «Ποίηση και έντεχνο ελληνικό τραγούδι», σε συνεργασία με τον δήμο Δομοκού.
Βυζαντινό Μουσείο Φθιώτιδας (Υπάτη): Μουσική εκδήλωση με τίτλο «Φεγγάρι μάγια μου 'κανες» με την Άννα-Μαρία Κάλφα, σε συνεργασία με τον δήμο Λαμιέων και του Πολιτιστικού Συλλόγου Υπάτης.
Αρχαιολογικός Χώρος Φούρκας Σκύρου: Μουσική εκδήλωση με το συγκρότημα « Οι Θαλασσινοί».
Κάστρο Καράμπαμπα Χαλκίδας: Ανοικτό για το κοινό.
Αρχαιολογικός χώρος Νέας Πλευρώνας: Μουσική και θεατρική εκδήλωση, σε συνεργασία με τον δήμο Μεσολογγίου.
Αρχαιολογικός Χώρος Στράτου: Μουσική Εκδήλωση της Ορχήστρας Ποικίλης Μουσικής του δήμου Αγρινίου, σε συνεργασία με τον δήμο.
Κάστρο Ναυπάκτου: Εκδήλωση με το μουσικό σχήμα «Άτροπον», σε συνεργασία με τον Δήμο Ναυπακτίας. Στις 14-8-2011 θα παρουσιαστεί μουσικοθεατρική παράσταση με τίτλο «TANGO…σ' ένα γυάλινο κόσμο», σε συνεργασία με τον δήμο Ναυπακτίας.
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Αρχαία Κόρινθος: Εκδήλωση κλασικής μουσικής Trio Μozarteum με τη χορηγία του club Hotel Cazino Loutraki και την υποστήριξη της Αυστριακής Πρεσβείας στην Αθήνα.
Αρχαία Νεμέα: Εκδήλωση κλασικής μουσικής Altenberg Trio με τη χορηγία του club Hotel Cazino Loutraki και την υποστήριξη της Αυστριακής Πρεσβείας στην Αθήνα.
Αρχαία Σικυώνα: Εκδήλωση κλασικής μουσικής Minetti Quartet με τη χορηγία του club Hotel Cazino Loutraki και την υποστήριξη της Αυστριακής Πρεσβείας στην Αθήνα.
Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών: Μουσική εκδήλωση με τίτλο «Όταν το φεγγάρι συναντά τη μουσική» με τη Δώρα Πετρίδη στο τραγούδι και τη Σοφία Καμαγιάννη στο πιάνο, σε συνεργασία με τον Σύλλογο των Φίλων του Νέου Μουσείου Πατρών.
Ναός του Επικουρείου Απόλλωνα: Θεατρική παράσταση «Ανδρομάχη» του Ευριπίδη από τον Οργανισμό Ελληνικού Θεάτρου «Αιχμή» σε συνεργασία με τον δήμο Ανδρίτσαινας.
Παλαιό Μουσείο Αρχαίας Ολυμπίας (στους κήπους του): Μουσική εκδήλωση με την χορωδία του Λυκείου Ελληνίδων Πύργου.
Παλαμήδι Ναυπλίου και Κάστρο Καλαμάτας: Ανοικτά για το κοινό
Έπαυλη Ηρώδου του Αττικού: Μουσική εκδήλωση με τη Σοφία Παπάζογλου σε συνεργασία με τον δήμο Κυνουρίας.
Ακρόπολη Φρουρίου Πύλου: Μουσική βραδιά αφιερωμένη στον Ζαμπέτα, από το Ωδείο της Πύλου, σε συνεργασία με τον δήμο Πύλου.
Αρχαιολογικός Χώρος Μυστρά: Ρεσιτάλ πιάνου με σολίστ τον Παναγιώτη Γώγο και έργα του Fr. Liszt σε συνεργασία με τον δήμο Σπάρτης.
Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης: 20.00 μ.μ. έως 23.30 μ.μ. Θα παραμείνει ανοικτό και θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις
ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
Κάστρο Μυτιλήνης: Μουσική εκδήλωση σε συνεργασία με τον Σύλλογο Φίλων Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων Ν. Λέσβου.
Αρχαιολογικός Χώρος Θερμής και Μεσών Λέσβου: Οι χώροι θα είναι ανοικτοί για το κοινό.
Αρχαιολογικός Χώρος Ψαρών: Ο χώρος θα είναι ανοικτός για το κοινό.
Κάστρο Χίου (κτίριο «Σκοτεινής Φυλακής"): Προβολή ταινιών αρχαιολογικού περιεχομένου σε συνεργασία με την αστική μη κερδοσκοπική Εταιρεία ΑΓΩΝ.
Αρχαιολογικός Χώρος Εμποριού Χίου: Μουσική εκδήλωση με το συγκρότημα «Τρίφωνο».
Πολιόχνη Λήμνου: Μουσική εκδήλωση σε συνεργασία με το δήμο Λήμνου
ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
Αρχαιολογικός χώρος Υρίων Νάξου, Κιονίων Τήνου και Ηραίου Σάμου: Οι χώροι θα είναι ανοικτοί για το κοινό.
Αρχαιολογικός Χώρος Δήλου: 14-8-2011 (Επομένη Πανσελήνου): Μουσική Εκδήλωση.
ΚΡΗΤΗ
Τύλισσος Ηρακλείου (στον εξωτερικό χώρο των αρχαιοτήτων ): Εκδήλωση με τζαζ μουσική σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Τυλίσσου.
Αρχαιολογικός χώρος Γουρνιών (Λασίθι): Θεατρική παράσταση σε συνεργασία με τον δήμο Ιεράπετρας.
Αρχαιολογικός χώρος Μαλίων (Λασίθι): Μουσική εκδήλωση με τους Μ. Παπαδάκη και Κορίνα Λεγάκη σε συνεργασία με τον Δήμο Χερσονήσου. Την παραμονή της πανσελήνου παρουσιάστηκε μουσική εκδήλωση στον Αρχαιολογικό Χώρο Λατούς, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Φίλων της Φιλαρμονικής.
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_13/08/2011_402221
