συνέντευξη ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (Οικονομολόγου) στον ΧΡΟΝΗ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΥ
ΤΟ ΔΡΑΜΑ στη διαχείριση της κρίσης του χρέους της Ελλάδας συνεχίζεται, με τους ευρωπαίους ηγέτες να αρκούνται σε επικοινωνιακού είδους παιχνίδια (η πρόσφατη συνάντηση της Μέρκελ με τον Παπανδρέου στο Βερολίνο ήταν πραγματικά ένα σκηνοθετημένο «έργο ηθικής») και την ελληνική κυβέρνηση να είναι απλώς εκτελεστικό όργανο της Ε.Ε. και του ΔΝΤ.
Ακόμα όλα «παίζονται» (χρεοκοπία, έξοδος από το ευρώ), με μοναδικές σταθερές τα απάνθρωπα μέτρα λιτότητας, τη συνεχιζόμενη συρρίκνωση της οικονομίας και την ανοδική πορεία της ανεργίας - εξελίξεις που σε λίγα χρόνια θα έχουν μετατρέψει την Ελλάδα σε λατινοαμερικάνικη χώρα της δεκαετίας του '60. Αυτές τις εκτιμήσεις μάς τις επιβεβαιώνει, δυστυχώς, και ο διακεκριμένος οικονομολόγος Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου από τις ΗΠΑ.
Ποιο ήταν το μήνυμα που βγήκε για την ελληνική κρίση από τις πρόσφατες συσκέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Παγκόσμιας Τράπεζας (ΠΤ) στην Ουάσιγκτον;
Το μήνυμα ήταν ξανά μπερδεμένο, με τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ να προσπαθεί να είναι ο φορέας αλλαγής στον τρόπο σκέψης των ευρωπαίων ηγετών (δηλαδή, Μέρκελ και Σαρκοζί κατά κύριο λόγο) που συνεχίζουν να κάνουν ανακοινώσεις κενού περιεχομένου, όπως ότι η Ελλάδα πρέπει να σωθεί και δεν πρέπει να επιτραπεί η χρεοκοπία της, αλλά μην κάνοντας βήμα προς την οριοθέτηση μιας στρατηγικής που να συμφωνούν και οι δύο. Και φυσικά, οι εξαγγελίες από Λαγκάρντ (ΔΝΤ) και Ζέλικ (ΠΤ) ήταν κυρίως διδακτικές σε τόνο και ύφος και σε έναν βαθμό σχολαστικές με μοναδικό στόχο την εσωτερική κατανάλωση, δίχως επίδραση στις σκέψεις των χρηματοπιστωτικών αγορών, όπως έχουμε ήδη δει.
Εχετε κάποια εξήγηση γιατί οι ευρωπαίοι ηγέτες διαρκώς αναβάλλουν μια οριστική λήψη αποφάσεων για την αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης χρέους;
Η άποψή μου είναι πως αν και γνωρίζουν καλά ότι το πρόβλημα χρέους της Ελλάδας είναι ζήτημα φερεγγυότητας και όχι ρευστότητας, προσποιούνται και διά της βίας ισχυρίζονται ότι μπορεί να λυθεί με πακέτα διάσωσης και μόνο εάν η Ελλάδα μπορεί να πραγματοποιήσει τις υποσχόμενες μεταρρυθμίσεις. Αλλά έχουν γνώση του γεγονότος ότι, ανεξάρτητα από την επιτυχία ή την αποτυχία των σκληρών μέτρων λιτότητας, το επίπεδο του χρέους της χώρας αυξάνεται, ενώ το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα παραμένει σε κίνδυνο και, κατά πάσα πιθανότητα, θα δουν το ξήλωμα του ευρώ πρότζεκτ. Οι συνέπειες, αναμφίβολα, θα είναι καταστροφικές για τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης που είναι υπερχρεωμένα (Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία, Ιρλανδία, Βέλγιο και Πορτογαλία), αλλά ακόμα περισσότερο για τις πλεονασματικές χώρες, ειδικά τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και τις σκανδιναβικές χώρες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη σταθερότητα που παρέχει η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ προς τις εξαγωγικές κατευθυνόμενες οικονομίες τους. Επιπλέον, υπάρχει η επίδραση ντόμινο σε Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία, πιθανώς και στην παγκόσμια οικονομία, από τη στιγμή που θα αναγνωριστεί «επισήμως» η αδυναμία αποπληρωμής του ελληνικού χρέους. Ετσι, οι ευρωπαίοι ηγέτες θεωρούν καλύτερη επιλογή να κλοτσάνε όσο πιο μακριά γίνεται το ελληνικό πρόβλημα και να ελπίζουν πως με κάποιον τρόπο θα εξαφανιστεί.
Από την αρχή της κρίσης, ο Παπανδρέου υιοθέτησε μάλλον παθητικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κρίσης χρέους της χώρας και επέτρεψε στη Γερμανία και στο ΔΝΤ να έχουν αποκλειστικά το πάνω χέρι στις διαπραγματεύσεις. Επιπλέον, η κυβέρνηση έχει αποτύχει σε όλες τις πτυχές της αντιμετώπισης των μεγάλων προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Εχετε κάποια εξήγηση γι' αυτό;
Είναι δύσκολο να εξηγήσω τις ενέργειες της κυβέρνησης Παπανδρέου επειδή ο κ. Παπανδρέου είναι ένας αξιοπρεπής άνθρωπος και ξέρω ότι τον έχουν συμβουλεύσει πολλοί άνθρωποι να δράσει διαφορετικά. Υποψιάζομαι ότι πάνω στον ενθουσιασμό του να γίνει γνωστός σε όλη την Ευρώπη και ακόμα πιο πέρα ως ο τολμηρός φορέας αλλαγής της ελληνικής κοινωνίας, υπολόγισε λανθασμένα τι ήταν εφικτό. Στηρίχθηκε κυρίως σε συμβουλές που προέρχονται από τις νεοφιλελεύθερες συνταγές που χρησιμοποιούνται από το ΔΝΤ (και που εγκρίθηκαν από την Ε.Ε.), οι οποίες με την πάροδο του χρόνου έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν μόνο καταστροφικά αποτελέσματα. Για μια κοινωνία σαν την Ελλάδα, με διακριτικό γνώρισμα την κατάφωρη φοροδιαφυγή και τη φοροαποφυγή, και σε συνδυασμό με τον υψηλό βαθμό αδιαφάνειας των συναλλαγών, τα συνεχιζόμενα σκληρά μέτρα και οι μεταρρυθμίσεις που υλοποιούνται έχουν αποδειχθεί άκρως αναποτελεσματικά. Ουσιαστικά, επιτείνουν τη φοροδιαφυγή, διογκώνουν την παραοικονομία και, αργά αλλά σταθερά, οδηγούν στην εξαφάνιση της μεσαίας τάξης και πιέζουν τα ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού σε ακόμη μεγαλύτερη φτώχεια και απελπισία. Οι προνομιούχοι ωφελούνται δυσανάλογα, με αποτέλεσμα όλα αυτά να κάνουν την Ελλάδα μια από τις πιο άνισες χώρες της Ευρώπης και ίσως του κόσμου.
Ενα σχέδιο που απομονώνει τα προβλήματα της Ελλάδας από την υπόλοιπη ευρωζώνη είναι κάτι που οι αγορές και οι επενδυτές ομολόγων φαίνεται να αναζητούν εναγωνίως. Είναι αυτός ο πλέον κατάλληλος τρόπος σ' αυτή τη φάση;
Με δεδομένο τα άνευ προηγουμένου και εξαιρετικά υψηλά επίπεδα επιτοκίων στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων, οι αγορές και οι επενδυτές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα αργά ή γρήγορα θα χρεοκοπήσει είτε συντεταγμένα είτε άτακτα. Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, ότι θέλουν ένα ξεκάθαρο σχέδιο που απομονώνει την Ελλάδα από την υπόλοιπη ευρωζώνη. Αλλά αυτό δεν είναι δυνατό όπως αποκαλύπτουν τα τελευταία προβλήματα της γαλλοβελγικής τράπεζας Dexia. Το πρόβλημα του χρέους της Ελλάδας δεν περιορίζεται μόνο σε έλληνες δανειστές αλλά επηρεάζει το σύνολο της ευρωζώνης και απαιτεί συνολική λύση. Και αυτή η λύση μπορεί να δοθεί σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του προγράμματος Troubled Asset Relief Program (στήριξης προβληματικών στοιχείων ενεργητικού) των ΗΠΑ. Μπορεί να επιτευχθεί με την ΕΚΤ να ανακοινώνει ότι είναι έτοιμη και πρόθυμη να αγοράσει όλα τα ελληνικά ομόλογα που εκκρεμούν σε τιμές αγοράς. Το αποτέλεσμα, κατά την άποψή μου, θα είναι μια δραματική πτώση στις αποδόσεις και στην αύξηση τιμών των ελληνικών ομολόγων. Το μήνυμα της ΕΚΤ θα ηρεμούσε γρήγορα τις χρηματοπιστωτικές αγορές και θα έλυνε το πρόβλημα της αστάθειας αγορών στην ευρωζώνη έως ότου σχεδιαστεί μια μόνιμη λύση. Αλλά μια τόσο τολμηρή προσέγγιση δεν πρόκειται να προέλθει αυτή τη στιγμή από την ανιαρή ηγεσία του Τρισέ, ειδικά τώρα που είναι έτοιμος να αποχωρήσει και να αφήσει την ελληνική «καυτή πατάτα» στον διάδοχό του αλλά ούτε από τη χωρίς έμπνευση ηγεσία της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Ποια είναι η άποψή σας για το σχέδιο εξόδου από το ευρώ, μια ιδέα που την προωθούν πλέον πολλοί οικονομολόγοι διαφόρων ιδεολογικών τάσεων, από τον Λαπαβίτσα έως τον Ρουμπινί;
Οταν τα σημάδια από τους θεσμούς οργάνων που είναι επιφορτισμένοι με τη λειτουργία της Ε.Ε. δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη, καθίσταται επιτακτική ανάγκη να εξεταστούν εναλλακτικές στρατηγικές. Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ έχει παρουσιαστεί ως μια άλλη επιλογή στην αντιμετώπιση της χρεοκοπίας της χώρας. Οικονομολόγοι, πολιτικοί και σχολιαστές έχουν προτείνει διάφορες στρατηγικές εξόδου (προσωρινή ή μόνιμη) και ο Νουριέλ Ρουμπινί είναι ένας, ανάμεσα σε πολλούς, που υποστηρίζουν τη στρατηγική της εξόδου. Η έξοδος από το ευρώ συνεπάγεται σημαντικούς κινδύνους που είναι δύσκολο να προσδιοριστούν με απόλυτη ακρίβεια. Η στρατηγική αυτή θα προκαλέσει αναστάτωση στην αγορά που θα έχει αντίκτυπο σε όλη την παγκόσμια οικονομία, τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα, ωθώντας άλλες χώρες της ευρωζώνης να ακολουθήσουν το παράδειγμα, και με σοβαρές συνέπειες για την Ελλάδα. Πρέπει να περιμένουμε άμεση υποτίμηση του εθνικού νομίσματος, στάση πληρωμών στο χρέος της χώρας, πληθωριστικές πιέσεις, καταρρεύσεις των τραπεζών και την εθνικοποίησή τους μαζί με την ανάδυση επικίνδυνων οικονομικών και κοινωνικών τάσεων που είναι χαρακτηριστικές μιας δυσλειτουργικής οικονομίας. Είναι πιθανόν, ωστόσο, ότι ύστερα από μια περίοδο δραματικών κακουχιών, η χώρα θα μπορέσει, κάτω από μια πολιτική ηγεσία που μπορεί να δείξει το δρόμο, να αναδιαμορφώσει την οικονομία της προς μια βιώσιμη κατεύθυνση και να επανακτήσει την αξιοπιστία της.
WHO is who ?
Εκτελεστικός αντιπρόεδρος και p rovost στο Κολέγιο Bard της Νέας Υόρκης, πρόεδρος του Οικονομικού Ινστιτούτου Levy (ενός εκ των σημαντικότερων Ινστιτούτων Οικονομικών στις ΗΠΑ) και καθηγητής Οικονομικών στην έδρα «Jerome Levy» του Κολεγίου Bard.
Εχει δημοσιεύσει πολλές δεκάδες επιστημονικών άρθρων και μελέτες και πάνω από 10 βιβλία. Ανάμεσα σε πολλές άλλες διακρίσεις, έχει διατελέσει διακεκριμένος καθηγητής στην Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών στη Σαγκάη και αντιπρόεδρος της επιτροπής επιθεώρησης εμπορικών ελλειμμάτων για το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών.
πηγή: http://www.enet.gr/?i=news.el.oikonomia&id=316473
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου